Τεράστια beach bar που με «το έτσι θέλω» καταλαμβάνουν την παραλία με ξαπλώστρες και τη μετατρέπουν σε ιδιωτική,
στήνουν ενίοτε φράχτες, βάζουν μπράβους για face control και άλλες αδιανόητες εντελώς παράνομες και αντισυνταγματικές πρακτικές τείνουν να γίνουν καθεστώς και «κανονικότητα» σε όλα τα μεγάλα τουριστικά νησιά με την κατάσταση σε Μύκονο και Πάρονα έχει φτάσει στο απροχώρητο.Εξαγριωμένοι -δικαίως- πολίτες οργανώνονται και διεκδικούν το αυτονόητο: την ελεύθερη πρόσβαση στην παραλία που αποτελεί βάσει του Συντάγματος δημόσια περιουσία. Κοινώς ανήκει εξίσου σε όλους. Οι πρώτες μάχες δόθηκαν στη Μύκονο, αγώνας που το inστήριξε από την αρχή αναδεικνύοντας το μέγεθος της παρανομίας και στηρίζοντας τα αιτήματα της τοπικής και -όχι μόνο- κοινωνίας.
Και το σημαντικό είναι ότι κερδήθηκαν. Παράνομοι φράχτες έπεσαν, αυθαίρετα γκρεμίστηκαν, παραλίες ξανάγιναν δημόσιες. Ο Πάνορμος θυμίζει εποχές 80΄s, λένε κάτοικοι και επισκέπτες της Μυκόνου.
Με χειροπιαστή απόδειξη ότι το αυτονόητο δεν έχει γίνει ακόμη ανέφικτο στη χώρα αυτή, τη σκυτάλη της αντίστασης στην εμπορευματοποίηση των πάντων και στην αυθαιρεσία, παίρνει η Πάρος που σταδιακά «μυκονιάζει», όπως εύστοχα σχολίασε πρόσφατα ο Λάκης Λαζόπουλος. Πολίτες αντιδρούν και γεννιέται το «Κίνημα της Πετσέτας».
Στο πλευρό τους και η Δικαιοσύνη με την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να παρεμβαίνει σήμερα μετά τις καταγγελίες σε κατάληψη τμημάτων του αιγιαλού στην Πάρο, χωρίς τις προϋποθέσεις του νόμου και την παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού, ζητώντας την πιστή εφαρμογή της σχετικής εγκυκλίου της ανώτατης εισαγγελικής αρχής με θέμα την απρόσκοπτη πρόσβαση στις παραλίες.
Η εν λόγω εγκύκλιος (ΕΓΚ. 2023) με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η απρόσκοπτη πρόσβαση στις παραλίες, conditio sine qua non για το φετινό καλοκαίρι», δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2023. Είχε προηγηθεί η ενδελεχής έρευνα του inμε χειροπιαστά στοιχεία για το όργιο αυθαιρεσίας στη Μύκονο και η έντονη κινητοποίηση πολιτών, για τους οποίους φαίνεται ότι «το ποτήρι ξεχείλισε» σχετικά με την μαφιόζικη συμπεριφορά συμφερόντων που λυμαίνονται το νησί, μετά τον ξυλοδαρμό και την επίθεση σε αρχαιολόγους που τόλμησαν να βάλουν εμπόδιο σε νέες αυθαιρεσίες.
Το κίνημα της πετσέτας
Αγανακτισμένοι κάτοικοι της Πάρου ίδρυσαν την «Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες / Save Paros Beaches» και προχωρούν σε διαμαρτυρίες εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην κατάληψη των παραλιών από επιχειρηματίες.
Οι πρωτοβουλίες των κατοίκων της Πάρου αλλά και άλλων νησιών να «σώσουν» τις αμμουδιές από τις ξαπλώστρες και τις αυθαίρετες κατασκευές των beach bar ονομάστηκε συμβολικά «το κίνημα της πετσέτας».
«Το κίνημα της πετσέτας» περιγράφει την κανονικότητα των περασμένων ετών, που για να κάνεις μια βουτιά στη θάλασσα και να πιεις τον καφέ σου δίπλα στο κύμα, αρκεί να είχες μια πετσέτα.
Τι συμβαίνει στην Πάρο και πώς τεκμηριώθηκαν οι παρανομίες στις παραλίες
Όπως εξήγησε ο Νικόλας Στεφάνου, μέλος της Κίνησης Πολιτών για Ελεύθερες Παραλίες, μιλώντας στην ΕΡΤ, η αρχή έγινε από τις παραλίες στο νησί όπου ήταν πιο εύκολο να τεκμηριωθεί η παρανομία, μέσω της διασταύρωσης των συντεταγμένων παραχώρησης.
«Αυτό που έκανε η Κίνηση είναι ότι μάζεψε από τη Διαύγεια όλες τις παραχωρήσεις και τις συμβάσεις που υπάρχουν από πέρυσι. Από τις ακριβείς συντεταγμένες της ζώνης που παραχωρείται (προς εκμετάλλευση) βρήκαμε κάτι τεράστιες αποκλίσεις. Δηλαδή κάποιος νοικιάζει 16 τετραγωνικά και καταλαμβάνει 500 τετραγωνικά» κατήγγειλε.
Ο κ. Στεφάνου είναι μεταξύ των ατόμων που συνέβαλαν ώστε η Κίνηση Πολιτών να δημιουργήσει έναν διαδραστικό χάρτη στον οποίο απεικονίζονται σχεδόν όλες οι συμβάσεις του 2022 για beach bars, με τις ακριβείς συντεταγμένες για τα όρια που έπρεπε να λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Τα όρια αυτά αποτυπώνονται πάνω σε αεροφωτογραφίες, αποτελώντας αδιάψευστα τεκμήρια για το τι ακριβώς συμβαίνει, «προκειμένου κανείς υπεύθυνος να μην μπορεί να πει ότι δεν γνώριζε».
Σύμφωνα με τα μέλη της πρωτοβουλίας η επιτυχία είναι ότι ο κόσμος τόσο στην Πάρο όσο και σε άλλα νησιά έμαθε τα δικαιώματά του και κανείς πλέον δεν μπορεί να τον διώχνει από μια δημόσια παραλία.
Σε δράσεις της «Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες», τα μέλη της διαμαρτύρονται σε παραλίες του νησιού –προς το παρόν στη Σάντα Μαρία και το Μαρτσέλο- με πανό και πετσέτες στα χέρια, «φωνάζοντας» για «ελεύθερες παραλίες για όλους μας».
Ποια είναι τα δικαιώματα των πολιτών σε παραλίες και αιγιαλούς
Τα μέλη της Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες επισημαίνουν ότι το πρόβλημα δεν είναι οι ξαπλώστρες στις παραλίες αλλά οι αυθαίρετες επεκτάσεις των αδειών των επιχειρήσεων για ομπρέλες και ξαπλώστρες που καταλαμβάνουν πολλαπλάσια έκταση από αυτή που προβλέπεται από τις συμβάσεις παραχώρησης που έχουν υπογράψει.
Όπως διαμηνύουν, επικαλούμενοι τον σχετικό νόμο, «καμία παραλία δεν μπορεί να καταληφθεί από ομπρεκαθίσματα σε μεγαλύτερη έκταση από τη μισή. Η άλλη μισή πρέπει να μένει ελεύθερη».
Τι προβλέπει ο νόμος για τους αιγιαλούς και τις παραλίες
Τι είναι, για τη νομοθεσία, αιγιαλός και παραλία;
Αιγιαλός είναι «η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα κατά τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της». Θεωρείται ουσιώδες στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, που προστατεύεται από την πολιτεία η οποία το διαχειρίζεται σύμφωνα με τη φύση του και τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του. Παραλία είναι η ζώνη της ξηράς που ξεκινά από τον αιγιαλό και «συνδέει» την ξηρά με τη θάλασσα. Το πλάτος της καθορίζεται (από το κράτος) σε τουλάχιστον 30 και μέχρι 50 μέτρα από τη γραμμή του αιγιαλού, ενώ επιτρέπεται να είναι μικρότερο ανάλογα με τα γεωμορφολογικά στοιχεία κάθε ακτής και φυσικά, το δομημένο περιβάλλον.
Σε ποιον ανήκουν ο αιγιαλός και η παραλία;
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, οι αιγιαλοί και οι παραλίες είναι δημόσια (εκτός συναλλαγής) και κοινόχρηστα. Κύριος προορισμός τους, ως κοινόχρηστα, είναι «η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού σε αυτά, καθώς και η επικοινωνία της ξηράς με τη θάλασσα, λιμνοθάλασσα, λίμνη ή ποταμό». Εξαίρεση επιτρέπεται μόνο για την εξυπηρέτηση επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος.
Υπάρχουν ιδιωτικές παραλίες στη χώρα μας;
Οχι. Κάθε επιχείρηση που γειτνιάζει με παραλία οφείλει να διατηρεί ελεύθερη την πρόσβαση των λουομένων (αν δεν υπάρχει άλλη πρόσβαση) μέσω των εγκαταστάσεών της. Αν με κάποιο τρόπο μια επιχείρηση προσπαθεί να παρεμποδίσει την πρόσβαση των πολιτών στην παραλία (με αποτρεπτικές πινακίδες, περιφράξεις ή φύλαξη) οι πολίτες πρέπει να απευθύνονται στην αστυνομία. Μοναδική εξαίρεση, οι λιγοστές οργανωμένες πλαζ για τις οποίες έχει θεσπιστεί εισιτήριο.
Τι επιτρέπεται σε αιγιαλούς και παραλίες;
Ο γενικός κανόνας είναι ότι επιτρέπεται η παραχώρηση της «απλής» χρήσης τους, αλλά όχι η κατασκευή μονίμων εγκαταστάσεων. Η απλή χρήση περιλαμβάνει τα γνωστά ομπρελοκαθίσματα, πλωτές εξέδρες για θαλάσσια σπορ, φουσκωτές «παιδικές χαρές». Σε κάθε περίπτωση, η παραχώρηση (που γίνεται έναντι τιμήματος) δεν πρέπει να επηρεάζει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα τους. Η παραχώρηση πραγματοποιείται είτε απευθείας από το υπουργείο Οικονομικών ή από τον δήμο.
Με ποιους όρους επιτρέπεται να τοποθετούνται ομπρέλες και ξαπλώστρες;
Η μέγιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια δεν μπορεί να ξεπερνά το 50%.
Σε μια μεγάλη παραλία μπορούν να υπάρχουν πολλές παραχωρήσεις σε «ομπρελάδες»;
Ναι. Αλλά πρέπει να καταλαμβάνουν έως 500 τ.μ. έκαστος και να διατηρούν ανάμεσά τους ελεύθερη ζώνη 100 μέτρων (και συνολικά να καταλάβουν έως το 50% μιας παραλίας). Η υποχρέωση ελεύθερης ζώνης δεν ισχύει για τις περιπτώσεις χρήσης της παραλίας από τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε επαφή με αυτήν. Το σημείο αυτό άλλαξε με τον νέο νόμο και θα εφαρμοστεί από το 2020.
Πηγή: «Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες / Save Paros Beaches»
Λάκης Λαζόπουλος: «Μυκονιάζουμε! Αυτή η κατάσταση πάει να καθιερωθεί στον τουρισμό»
Την αντίδρασή του για όσα συμβαίνουν με τις οργανωμένες παραλίες στην Πάρο εξέφρασε και ο Λάκης Λαζόπουλος, με ανάρτησή του στο Instagram.
Ο ηθοποιός παρομοίασε την κατάσταση με αυτή της Μυκόνου και ότι προσπαθούν να περιορίσουν την ελεύθερη πρόσβαση για μπάνιο.
«Αυτή η κατάσταση που πάει να ‘καθιερωθεί’ και στην Πάρο… πάνε να την Μυκονιάσουν. Ξαπλώστρες, κρεββάτια, ντιβάνια και ούτε σπιθαμή για τους χιλιάδες επισκέπτες του νησιού. Δεν γνωρίζω αν έχει δώσει άδεια ο Δήμος Πάρου. Ξέρω ότι ο κόσμος λέει ‘πάμε στην Πάρο, όχι στην Πάρω’. Είμαι μαζί με τους διαμαρτυρόμενους. Περιμένουμε άμεση απελευθέρωση των παραλιών και για τους μη ξαπλώνοντες» έγραψε ο Λάκης Λαζόπουλος. 
Εισαγγελική παρέμβαση για τις παραλίες στην Πάρο
Εισαγγελική παρέμβαση για τις παρανομίες που καταγγέλλονται σε νησιά με την κατάληψη παραλιών η με τη συνέχιση λειτουργίας καταστημάτων που έχουν σφραγιστεί, σημειώθηκε με πρωτοβουλία της νέας Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Γεωργίας Αδειλίνη.
Η νέα επικεφαλής της Εισαγγελίας του ανωτάτου δικαστηρίου παρενέβη για δύο περιπτώσεις που αφορούν πρωτίστως στην Πάρο, όπου υπάρχουν καταγγελίες και κινητοποιήσεις πολιτών για παράνομη κατάληψη παραλιών σε πολλά σημεία της ακτογραμμής του νησιού, με την τοποθέτηση ξαπλώστρας και ομπρέλας και την παρεμπόδιση των κατοίκων να έχουν ελεύθερη πρόσβαση.
Η κυρία Αδειλίνη, ζητά από τις αρμόδιες κατά τόπο εισαγγελικές αρχές, την αυστηρή τήρηση του νόμου και επαναλαμβάνει πρόσφατη εγκύκλιο για την ανάγκη ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών σε παραλίες, που είχε εκδοθεί από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Παναγιώτη Παναγιωτόπουλο τον περασμένο Μάιο.
Στην παραγγελία της προς την Εισαγγελέα Πρωτοδικών Σύρου Ολυμπία Λαμπροπούλου, αναφέρει ειδικότερα : «Ως προς τις καταγγελίες εξάλλου που αναφέρονται σε κατάληψη τμημάτων του αιγιαλού στην Πάρο, χωρίς τις προϋποθέσεις του νόμου και την παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στις παραλίες, σας υπενθυμίζουμε τη με αριθμό 10/4-5-2023 εγκύκλιό μας και παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή της».
Καταγγελίες για Νάξο, Νέα Πέραμο και Φαλάσαρνα
Λίγο καιρό μετά την εμφάνιση του Κινήματος στην Πάρο, δημιουργήθηκε και το Κίνημα «ΣΩΣΤΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ» “Save the Beaches of Naxos NOW!” και αμέσως άρχισε να συσπειρώνει χιλιάδες άτομα μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Όπως ανέφερε μέλος του Κινήματος μιλώντας στο grtimes, αυτό που διαφοροποιεί τη Νάξο από άλλους τουριστικούς προορισμούς, είναι πως οι πιο τουριστικές, οι πιο όμορφες παραλίες του νησιού που δέχονται και τις πιέσεις από ανθρώπινες παρεμβάσεις, είναι όλες μέσα στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000.
Τον «ιμπεριαλισμό» της ξαπλώστρας κατήγγειλε και για την παραλία Αμμόλοφοι στη Νέα Πέραμο ο καθηγητής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Βασίλης Τσαουσίδης.
Ο καθηγητής αναφέρει στην ανάρτησή του με τίτλο «Από μια βουτιά στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας», ανάμεσα σε άλλα, ότι: «Το μπαρ στο οποίο πήγαμε, το πρώτο στη σειρά, δεν είχε αφήσει καθόλου χώρο για ελεύθερους λουόμενους. Αν και σχεδόν όλες οι ξαπλώστρες ήταν άδειες, είχε δεσμευτεί ολόκληρος ο χώρος της παραλίας από άδειες ξαπλώστρες – όπως φαίνεται και από τη φωτογραφία. Το ίδιο συνέβαινε και στη συνέχεια, στα επόμενα μπαρ. Η αναγραφόμενη τιμή για τη χρήση του χώρου 7 ευρώ το άτομο. Αναγκαστήκαμε να βολευτούμε στη μοναδική ελεύθερη γωνιά, κοντά στα βράχια. Σύντομα, λίγο μετά τη βουτιά μας, εμφανίστηκε ο πρώτος εργαζόμενος που μας ζήτησε (με σπαστά ελληνικά) να φύγουμε.
Τον εκτροχιασμό της κατάστασης στη Φαλάσαρνα καταγγέλλει η «Πρωτοβουλία πολιτών να σώσουμε τη Φαλάσαρνα- save Falasarna». Όπως αναφέρεται σε σχετική ανάρτηση στα social media: «Όσον μας αφορά ως κίνηση έχουμε αναδείξει τις προσπάθειες συγκεκριμένου επιχειρηματία να ιδιωτικοποιήσει και ιδιοποιηθεί την παραλία παχιά άμμος (μεγάλη παραλία) στη Φαλάσαρνα, μέσω ενός φαραωνικού τουριστικού χωριού!!!
Μια παραλία που έχει αξιολογηθεί από εκατομμύρια επισκέπτες ως μία από τις 25 καλύτερες παραλίες στον κόσμο.
Είναι ο ίδιος επιχειρηματίας που διαλαλεί την περιβαλλοντική του ευαισθησία, την ίδια στιγμή που πρωταγωνιστεί σε ένα σύνολο παραβάσεων. Και είναι ο ίδιος επιχειρηματίας που ακόμα και τώρα κάνει αιτήσεις να στήσει «καντίνες» σε όλο το μήκος της παραλίας, έτσι ώστε, εκμεταλλευόμενος την απαράδεκτη νομοθεσία περί όμορων επιχειρήσεων, να «κλείσει» και καταλάβει όλη την μεγάλη παραλία».